استامینوفن (به انگلیسی: Acetaminophen) یا پاراستامول (Paracetamol) یک مسکن تببُر است که بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو به شکل قطره، قرص، شربت، آمپول و شیاف ساخته میشود که شکل قرص آن پر کاربرد تر است.
کاربرد
از استامینوفن برای درمان دردهای خفیف و متوسط (سردرد، درد دوران قاعدگی، دنداندرد، کمردرد، آرتروز، دردهای زمان سرماخوردگی و آنفولانزا) و کاهش تب استفاده میشود.
نحوهی مصرف استامینوفن و دوز مصرفی
برای مصرف صحیح استامینوفن لازم است از اطلاعات روی بستهی محصول پیروی کنید. این دارو در فرمها و برندهای مختلف در دسترس است، بنابراین لازم است توضیحات راجع به دوز دارو را بهدقت مطالعه کنید، زیرا ممکن است مقدار استامینوفن موجود در محصولات مختلف با هم متفاوت باشد. توجه داشته باشید که دوز دارو را خودسرانه به بیشتر از مقدار تجویزی افزایش ندهید. (حتماً قسمت هشدار روی بستهی دارو را مطالعه کنید.)
اگر قصد دارید از این دارو برای درمان کودکان استفاده کنید، لازم است محصولات مناسب کودک را تهیه کنید. برای پیدا کردن دوز مناسب کودکتان توضیحات روی بستهی دارو در مورد میزان دوز مصرفی مناسب برای وزنهای مختلف را مطالعه کنید. اگر وزن کودکتان را نمیدانید، جدول مربوط به سن را بررسی کنید.
برای استفاده از شربت استامینوفن، بطری را قبل از هر بار مصرف تکان دهید. البته بعضی از شربتها نیازی به تکان دادن ندارند. برای آگاهی درمورد این موضوع راهنمای روی بستهبندی را مطالعه کنید. برای حصول اطمینان از مصرف دوز مناسب شربت، مقدار مصرفی را، با قاشقهای مخصوص، قطرهچکان یا سرنگ اندازه بگیرید. از قاشقهای عادی خانگی استفاده نکنید.
قرصهای سریع بازشونده را بجوید یا اجازه دهید زیر زبان حل شوند سپس با آب یا بدون آب آنها را فرو دهید. برای مصرف قرصهای جویدنی آنها را پیش از بلع به طور کامل بجوید. قرصهای Extended-Release (دوز آن در بازه زمانی طولانی تری پخش میشود) را نباید جوید یا له کرد. انجام این کار میتواند تمام دارو را یکجا آزاد کند و خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. همچنین نباید بدون تجویز پزشک قرصها را (خصوصاً قرصهایی را که خط تقسیم ندارند) نصف کرد. باید تمام قرص را بدون جویدن یا تکه تکه کردن فرو داد.
استامینوفن Acetaminophen یا پاراستامول Paracetamol یک داروی ضد درد و ضد تب است. از استامینوفن در درمان بسیاری از دردها مانند سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد و درد دندان استفاده میشود.
تاثیر این دارو حدود ۱۲ دقیقه بعد از مصرف خوراکی آن شروع میشود. استامینوفن یک داروی ضد التهاب نبوده و اثرات ضد التهابی اندکی دارد.
مصرف زیاد استامینوفن میتواند موجب آسیب کبد شود و در بعضی کشورها این دارو شایعترین علت آسیب حاد کبدی است. استامینوفن یکی از شایعترین داروهایی است که اوردوز میشود. این دارو بدون نسخه پزشک قابل دسترس است.
اثرات ضد درد استامینوفن در حد آسپیرین است در حالیکه اثرات ضد التهابی کمتری دارد. از استامینوفن میتوان در کاهش درد آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده کرد گرچه این دارو تاثیر زیادی بر خود التهاب و یا کاهش قرمزی یا تورم مفصل ندارد.
این دارو را میتوان بطور موثری در کنترل درد ساییدگی مفاصل مصرف کرد و اثر این دارو در کاهش درد آرتروز زانو با اثر ایبوپروفن قابل مقایسه است.
استامینوفن داروی بسیار کم عارضه ای بوده و در دوز های معمولی عارضه زیادی ندارد. این دارو مانند آسپیرین خون را رقیق نکرده و در مواردی که مشکلات انعقادی وجود دارد میتوان بدون نگرانی از آن استفاده کرد.
استامینوفن مانند داروهای ضد التهاب ( ایبوپروفن یا دیکلوفناک) کمتر موجب تحریک معده میشود با این حال مصرف طولانی مدت و روزانه آن میتواند موجب خونریزی معده شود. استامینوفن در کبد متابولیزه میشود (تبدیل به مواد شیمیایی دیگری میشود تا بتواند از بدن دفع شود) و میتوان برای کبد ساست.
به نظر میرسد مصرف استامینوفن در دروان بارداری بی ضرر است ولی اخیرا نشان داده شده است که مصرف آن در این دوران ممکن است احتمال عقیمی را در جنین وقتی متولد شده و به سنین بلوغ میرسد افزایش دهد.
گرچه استامینوفن در شیر مادران شیرده ترشح میشود ولی این گروه میتوانند از این دارو استفاده کنند. از استامینوفن میتوان در کودکان هم استفاده کرد.
از مدتها قبل مصرف آسپیرین در درمان تب کودکان ممنوع شده ولی استفاده از استامینوفن در این موارد مجاز است.
این دارو میتواند موجب بروز آلرژی شود. آلرژی ایجاد شده در مصرف استامینوفن معمولا به علت حساسیت فرد به مواد اضافه دیگری است که در هنگام ساخت دارو به آن اضافه میشود.
در صورت بروز علائم آلرژی مانند قرمزی و خارش پوست، گیجی و یا تنگی نفس به پزشک مراجعه کنید.
استامینوفن داروی کم عارضه ای است ولی در صورت مصرف دوز های بالای آن ممکن است علائم زیر ظاهر شوند. این علائم میتوانند نشانه اوردوز Overdose استامینوفن باشند و در صورت بروز آنها باید به فوریت به مرکز درمانی مراجعه کرد.
تهوع و استفراغ و کاهش اشتها
تعریق و تحریک پذیری
درد شکم بخصوص نزدیک کبد در بالا و سمت راست شکم
اسهال
زرد شدن پوست و چشم
نارسایی کبد
نارسایی کلیه
مشکلات قلبی
کما
تشنج
مصرف طولانی مدت استامینوفن ممکن است موجب بروز سرطان خون شود